De virtuele rollercoaster

Grenzeloze virtuele mogelijkheden

Om meer te weten te komen over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van virtual reality, spreek ik met Nick Kole, oprichter van VR-house in Utrecht: “De mogelijkheden van virtual reality zijn eindeloos. In bijna elke industrie zijn er toepassingen te verzinnen voor virtual reality. We zien ook bij steeds meer van onze klanten dat ze virtual reality niet alleen meer gebruiken als een manier om innovatief over te komen, maar dat ze daadwerkelijk heel veel baat hebben bij het inzetten van virtual reality. Zo kan je denken aan de bouwsector die een nog niet bestaand gebouw wilt laten zien, chirurgen die in virtual reality leren opereren of ouderen minder eenzaam laten zijn. Zo zijn er nog eindeloos meer toepassingen, dus de mogelijkheden zijn eigenlijk grenzeloos.”

Uit onderzoek van Carrozzino en Bergamasco (2010) blijkt dat virtual reality goed toe te passen is in bijvoorbeeld musea. Virtual reality blijkt een effectieve manier te zijn om culturele informatie te communiceren naar museumbezoekers. Dit geldt vooral voor jongeren, omdat zij zich meer thuis voelen bij new media. Virtual reality biedt musea dus de kans om juist de jonge bezoekers aan te trekken. Dit geldt niet alleen voor musea: andere vrijetijdsactiviteiten ervaren ook een terugloop in jonge bezoekers. Daarentegen blijven pretparken vooralsnog populair als vrijetijdsbesteding van jongeren, maar je kunt je voorstellen dat de concurrentie van virtual reality op de loer ligt. Het zou goed kunnen dat de effecten van virtual reality op bijvoorbeeld musea ook effect hebben op andere vormen van amusement, zoals pretparken. Volgens Sander Winters, medeoprichter van het Enversed Virtual Reality Experience Center in Eindhoven, kan de kracht van een pretparkattractie afhankelijk zijn van de mate waarin het bezoekers kan meenemen naar een andere wereld. Hierin kan virtual reality een grote rol spelen. Sander: “Het dragen van een virtual reality-bril sluit je namelijk volledig af van de echte wereld waardoor je als bezoeker, zonder afleiding, onverdeelde aandacht hebt voor de ervaring.” Ook Nick denkt dat virtual reality een goede aanvulling is op pretparken: "Het unieke van virtual reality is dat je volledig een andere wereld zit, die zelf gebouwd kan worden zo gek als je het wilt."

De virtuele bedreiging

Er is natuurlijk ook een ander scenario denkbaar. Wat als consumenten zelf de virtual reality-apparatuur in huis halen, en daarmee ook een attractie kunnen beleven zonder een kaartje te kopen? Zullen mensen dan nog wel naar traditionele pretparken gaan? Het is niet ondenkbaar dat de interesse in pretparken zal afnemen door de jaren. Nick is het daar niet mee eens: "Ik zie virtual reality niet als echte bedreiging voor pretparken, omdat consumenten thuis niet de beschikking hebben over de echt geavanceerde technologie. Mensen zullen altijd de optimale ervaring willen, en zullen dat blijven opzoeken in bijvoorbeeld een pretpark."

Die optimale ervaring kan virtual reality op dit moment nog niet leveren. Uit onderzoek van Regan (1995) blijkt dat 61% last heeft van negatieve effecten tijdens het gebruik van virtual reality, zoals misselijkheid of desoriëntatie. Dat cijfer zal zeker niet omlaaggaan wanneer virtual reality wordt gebruikt als simulatie van een achtbaan. Bovendien kan een virtual reality-bril het gevoel in je maag wanneer je over de kop gaat in een échte achtbaan niet leveren. De echte achtbaanfans zullen toch echt naar een traditioneel pretpark moeten gaan voor de optimale achtbaan-ervaring.

Sander Winters ziet in virtual reality juist de brug tussen de fysieke achtbaan-ervaring en de virtual reality-ervaring: “Hoewel virtual reality al veel impact geeft door middel van beeld en geluid, wordt het nóg onderdompelender wanneer je multi-sensorische belevingen kunt aanbieden. Een achtbaanrit in virtual reality wordt nog realistischer als je, bijvoorbeeld de wind op je gezicht voelt of daadwerkelijk naar voren lijkt te gaan (vergelijkbaar met het Villa Volta-effect van de Efteling). Daarom zie ik het eerder als een logische wisselwerking: door de toevoeging van virtual reality worden attracties daadwerkelijk 'nieuwe werelden' die je als bezoeker kan binnenstappen. Aan de andere kant wordt het virtual reality-component juist beter door de samenwerking met een fysieke installatie en mechanica.”

De virtuele toekomst

Nick is van mening dat een deel van de normale attracties op termijn vervangen worden door virtual reality. Nick: “Er zullen altijd attracties blijven die mensen echt willen ervaren, en die bijna niet met een simulator na te bootsen zijn: je wilt de bewegingen namelijk wel voelen. Maar met de constante vernieuwingen zullen bepaalde attracties gewoon veel toffer zijn in virtual reality, met een bewegingssimulator. Verder is virtual reality gewoon een hele mooie toevoeging bij de ’normale’ attracties, om ze nog aantrekkelijker te maken en zo de beleving nog meer bijzonder te maken.”

Er zal in de toekomst altijd nog vraag zijn naar het fysieke aspect van achtbanen en attracties in pretparken. Maar pretparken moeten wel nadenken over hoe ze virtual reality willen integreren in hun bestaande attracties. Walibi heeft sinds 14 april 2017 een echte virtual reality-attractie als toevoeging op de bestaande attractie "The Clinic". De nieuwe virtual reality-attractie heeft een horror-tintje en heeft als doel een zo heftig mogelijke ervaring bieden aan de bezoeker. Andere pretparken zijn niet of nauwelijks bezig met de mogelijkheden van virtual reality. Kop-in-het-zand gedrag?

Video Six Flags Magic Mountain (2016)

Nick en Sander zien de toekomst van virtual reality beiden positief in. Zo kan virtual reality op meerdere manieren worden geïntegreerd in de vrijetijdssector, zoals in Escape Rooms, sport en natuurlijk pretparken. Op deze manier kunnen bestaande attracties worden aangeboden die, "fysiek gezien, grensoverschrijdend zijn", zegt Sander Winters.

Ook Nick ziet de toekomst van virtual reality rooskleurig in: “De vrijetijdssector gaat steeds meer gebruik maken van virtual reality. Je zal in de toekomst bijvoorbeeld vakantieresorts in virtual reality al kunnen bekijken, zodat je precies weet waar je voor kiest. Sport zal worden uitgezonden in virtual reality, zodat in potentie iedereen op de eerste rij kan zitten bij de Champions League-finale. Met virtual reality kan je erg veel kosten besparen, en mensen echt naar een andere plek ‘transporteren’.”

Al met al kunnen we stellen dat virtual reality een grote toekomst heeft binnen de vrijetijdssector. Maar de échte ervaring kan nooit helemaal vervangen worden door de simulaties van een virtual reality-bril. Pretparken moeten snel innoveren om virtual reality te integreren in hun attracties en zo hun pretpark aantrekkelijker te maken voor jongeren. Maar er moet ook rekening worden gehouden met de bijeffecten - zoals misselijkheid en desoriëntatie - van virtual reality. Het is voor de mens moeilijk om zich voor een langere tijd aan te passen aan virtual reality. Voordat dit verholpen is zal de bril een dagje pretpark niet volledig gaan vervangen. Pretparken moeten de mogelijkheden van virtual reality omarmen en de kans grijpen en zich te profileren met virtual reality-attracties om zo hun concurrentiepositie te versterken. Ontkennen of negeren kan niet meer: je zult moeten blijven innoveren om de jongeren aan jouw (pretpark)kant te houden.